“We kunnen onszelf aanleren om binnenin onszelf te zoeken en vragen te stellen over de bron van onze diepste verlangens.
Zelfs op gelukkige momenten, temidden van familie en vrienden, kunnen we ons op de een of andere manier weemoedig en alleen voelen. Hoewel we ons lichamelijk goed voelen en geen dringende zorgen hebben, worden we bewust van een vaag verlangen. Het lijkt uit ons diepste wezen te komen en veroorzaakt een licht gevoel van pijn, dat even aanhoudt en dan weer verdwijnt…
Ook al hebben we een druk bezet leven, er doen zich toch momenten voor waarop we voelen dat er iets ontbreekt. Ergens binnenin ons bevindt zich een geheimzinnige ruimte, die ernaar smacht om te worden gevuld. Misschien zijn we een hele tijd op zoek naar iets, dat deze ruimte zou kunnen opvullen en ons een gevoel van vervulling zou kunnen geven. We verwachten geluk te vinden in ons werk, onze vriendenkring, of in rijkdom, roem, macht en aanzien. Misschien verlangen we naar iemand om lief te hebben, iemand die ons zal troosten, onze dromen met ons zal delen en onze hoop en angst zal begrijpen…
Op zoek naar vervulling proberen we verschillende levensstijlen, relaties of soorten werk uit; we proberen een bijzondere vreugde te vinden of een zinvolle weg van toewijding te bewandelen. Maar net als onze plannen werkelijkheid worden en onze doelstellingen binnen ons bereik lijken te komen, merken we dat we ervoor terugdeinzen en het gevoel van vervulling uit de weg gaan. Maar nog steeds begrijpen we niet waar we mee bezig zijn of waarom we met een ontevreden gevoel blijven zitten. We richten ons op iets anders, trekken erop uit om nieuwe grenzen te overschrijden, of gaan op zoek naar iets of iemand die nog aantrekkelijker is. Wanneer we ons een nieuw doel hebben gesteld, roept dit opnieuw het gevoel van verlangen wakker dat onze belangstelling levend houdt…
Terwijl we zoeken naar vervulling, zijn we eigenlijk bezig ons te oefenen in verlangen. Het om ons heen grijpen teneinde de sensatie van het verlangen te proeven, wordt onze voornaamste bezigheid. We voeden onszelf met begeerte en het vooruitzicht op wat we willen bereiken, bezitten of ondernemen. We zijn op zoek naar iets dat in onze maatschappij hoog aangeschreven staat, zoals vakkennis, deskundigheid in zaken of ambachtelijke vaardigheid. Het kunnen ook eenvoudige genoegens zijn, zoals partijtjes, vakantie, het vooruitzicht op een verre reis of liefdesavonturen. Maar de hunkering op zich is een belangrijker bron van plezier dan alles wat we kunnen bemachtigen; we genieten van het zoete vooruitzicht dat we ons doel naderen of dat we iets tastbaars zullen krijgen om te bezitten en van te genieten…
Wanneer we de genoegens, die door onze diepe hunkering worden teweeggebracht, willen laten voortduren, kunnen we ons richten op dingen die onbereikbaar lijken – de ideale partner, onbegrensde rijkdom en macht, of zelfs de wereldvrede. We kunnen ons hele leven blijven zoeken naar iets dat onvindbaar is. Maar zelfs al streven we naar het onbereikbare, dan moet er altijd nog een vleugje hoop overblijven dat onze dromen bewaarheid zullen worden. Wat zou het leven voor zin hebben, als ons geen hoop werd geboden om naar iets uit te kijken, een of andere reden om verder te leven?
Er zijn perioden in ons leven dat onze hoop vervliegt; onze geest vertelt ons dat onze dromen bedrog zijn en ons hart gaat niet meer sneller kloppen bij een prettig vooruitzicht. Wat blijft er dan nog over om op te hopen? Wanneer we ons in onze wanhoop omdraaien om onder ogen te zien hoe ons leven er in werkelijkheid uitziet, in plaats van in onze verbeelding, is wat we zien dan bemoedigend? Hebben we iets tot stand gebracht dat werkelijk nuttig of bevredigend is? Als er geen andere keus meer overblijft dan diep in onszelf te zoeken naar innerlijke kracht, wat zullen we daar we daar dan aantreffen? Zullen de leegte en verspilling zo ondraaglijk zijn, dat we depressief worden of terugvallen op fantasieën en dwangmatig handelen? Is ons bewustzijn, dat tot nu toe gevoed werd door aspiraties en verlangen, sterk genoeg om wanhoop, verdriet en verlies het hoofd te kunnen bieden?
In tijden van nood nemen we onze toevlucht tot de religie om onze verlangens te bevredigen of om troost te zoeken. Maar het ontbreekt onze religieuze impuls aan de nodige diepte om ons gevoel van leegte en isolement te kunnen helen; dezelfde zorgen en angsten steken weer de kop op…
Zo proberen we onze eigen leraar te zijn, links en rechts zoekend naar de kennis die ons door moeilijke tijden heen zal helpen. Misschien komen we op een nieuw idee of tot een nieuwe aanpak die goed lijkt te helpen – die “in behoefte voorziet”. Maar in plaats dat we ons leven door onze nieuwe kennis laten transformeren, passen we deze nieuwe kennis aan onze vertrouwde manier van leven aan; uiteindelijk blijft er niets nieuws over.
Levenskunst moeten we, evenals sport- of vakbekwaamheid, door oefening ontwikkelen.
Tegenwoordig leren we om slechts aan een bepaald deel van ons leven waarde te hechten, om alleen die ervaringen te beleven, die ons tijdelijk voldoening schenken. Alles wat we kennen bevestigt dat we onze vervulling buiten onszelf moeten zoeken; onze taal, de wijze waarop we over onszelf en onze omgeving denken, de begrippen die we gevormd hebben, de sociale conditionering die ons voorschrijft wat we nodig hebben en hoe we dat kunnen bemachtigen…
Op een subtieler niveau leren we onszelf aan om levensvreugde te vereenzelvigen met de opwinding van verwachtingen. En als de verwachting ons niet meer opwindt, voeden we onszelf met herinneringen of met dromen over hoe het had kunnen zijn. Wanneer we kracht nodig hebben, is het enige dat we kennen een hevig verlangen; in onze nood barst ons hart welhaast van verlangen, maar het enige dat we ervoor terugkrijgen is leegte en angst.
Voor vervulling hoeven we niet afhankelijk te zijn van omstandigheden of van anderen en evenmin hoeven we ons tevreden te stellen met de zoete droefheid van het verlangen als surrogaat door duurzaam geluk. We kunnen onszelf aanleren om binnenin onszelf te zoeken en vragen te stellen over de bron van onze diepste verlangens. Pas als we al onze vooropgezette ideeën laten varen, kunnen we ons afvragen wat voor ons leven werkelijk van belang is, wat ons werkelijk in elke vorm van tegenspoed steun zal bieden. De perioden dat we ons het meest rusteloos en eenzaam voelen, geven ons de waardevolle gelegenheid om vriendschap te sluiten met onszelf en nieuwe, diepgaande inzichten in ons eigen hart te ontdekken.
Wanneer we pijn of angst de kop opsteken, hoeven we die niet te camoufleren door gezelschap of verstrooiing te zoeken. We kunnen er een directe confrontatie mee aangaan en de oorsprong van deze pijn in onze eigen geest onderzoeken. Wat is de oorzaak van deze pijn? Wat is er binnenin ons dat zich bedreigd of angstig voelt? Is het werkelijk nodig om op deze gevoelens te reageren? Het zou mogelijk moeten zijn om te zeggen; “Nee! Deze keer reageer ik niet. Deze keer kijk ik eenvoudig naar wat er gebeurt.” Door dit te doen brengen we een ommekeer teweeg in onze gebruikelijke patronen. We zetten de eerste schrede op het pad naar zelfkennis, het begin van de weg die ons kan bevrijden van hunkering en eenzaamheid.
Als we ons op onze eigen natuurlijke bronnen verlaten en onszelf aanmoedigen om onze inspanningen vol te houden, kunnen we leren ons leven met helderheid en wijsheid te leiden. Wanneer we duidelijker kunnen zien wat van blijvende waarde is, kunnen we onze verlangens vervangen door oprechte waardering en ons hart en onze geest voeden met zinvol handelen. Later zal ons bewustzijn ons belonen voor de voeding, die we het destijds gegeven hebben; het zal ons beschermen tegen onnodig lijden en ons steunen met blijvend vertrouwen en innerlijke kracht.
Net als een kunstschilder zijn hand die het penseel vasthoudt, laat leiden door zijn innerlijke visie, kunnen wij ons laten leiden door kennis van onze eigen waarde en volop gebruik maken van de kansen die een mensenleven biedt. Gesteund door de innerlijke rijkdom, die we in onszelf hebben ontwikkeld, zijn we in staat met zekerheid te leven, vrij van bezorgdheden, angst en eenzaamheid. Citaat uit het boek: “Kennis van vrijheid tijd om te veranderen” geschreven door Tarthang Tulku.
